Houtbouw staat centraal in constructie én beleving van Ekerse zorgcampus Sint-Jozef

Samen met BuSO De Tjalk en BuBAO Het Sas (CKSA) bouwt Heder in Ekeren de nieuwe zorgcampus Sint-Jozef. De keuze voor houtbouw zorgt voor een rustgevende beleving voor wie er schoolloopt, verblijft of therapie volgt. Voor de bouwpartners betekende dit dan weer een extra uitdaging op het vlak van stabiliteit, brandveiligheid en trillingen.

 

Heder biedt zorg en houvast aan kinderen en volwassenen met een verstandelijke en/of motorische beperking, al dan niet aangeboren, en streeft naar een maximale integratie in de maatschappij. Op de nieuwe zorgcampus in de bocht van de A12 naast het Rozemaaipark komen gebouwen met verschillende functies. Een lagere en een middelbare school voor bijzonder onderwijs worden gecombineerd met een internaat en ruimte voor dagtherapie en revalidatie.

 

Groot maar compact

Het ontwerp is van Bovenbouw Architectuur. Door van een meerarmige structuur te vertrekken, heeft het volledige gebouw – 23.500 m2 groot – toch een vrij compact uitzicht en blijft er voldoende buitenruimte over. Om de herkenbaarheid te bevorderen, krijgt elke functie van het complex een eigen voordeur in de Leo Baekelandstraat of de Herman Vosstraat. De uniforme gevelbekleding smeedt de diverse functies samen tot één geheel.

 

Bewuste keuze voor houtbouw

Vanuit een doorgedreven focus op duurzaamheid verkoos de architect niet enkel verwarming met warmtepompen en geothermie, maar ook om het gebouw zo veel mogelijk in Cross Laminated Timber (CLT) uit te voeren. Het project is daarmee een van de grootste houtbouwprojecten in België. Hout heeft als constructiemateriaal (met dragende functie) immers een veel kleinere CO2-impact dan beton, staal of metselwerk. Het is zelfs koolstofnegatief en kan op het einde van de levensduur van het gebouw makkelijk worden gedemonteerd of hergebruikt. Door het lagere gewicht is er ook minder stikstofuitstoot bij het vervoeren naar en hijsen op de werf.

De zichtbare houten plafonds, wanden en vloeren zorgen bovendien voor een rustige, warme sfeer en een gezond binnenklimaat, wat een heilzaam effect heeft op de beleving en het gedrag van de kinderen en jongeren.

 

Diverse ondergronden

De basis van het gebouw is een algemene funderingsplaat op volle grond. De ondergrond had hier echter een diverse samenstelling. Zo werd een vijver op het terrein gedempt, waarbij we voor grindkernen kozen om de grond compacter en dus stabieler te maken. Daarnaast zorgden onze ingenieurs voor het finetunen van de funderingsplaat over de volledige oppervlakte van de campus. Door de aanwezigheid van diverse ondergronden zouden normaal zettingsvoegen worden gebruikt tussen de verschillende gebouwen. Die zettingsvoegen zorgen echter telkens voor kleine verhogingen in de vloer, die voor mensen met een beperking – vaak rolstoelgebruikers – best vervelend kunnen zijn. Door de grondplaat te versterken, kan de zetting van het gebouw over de volledige oppervlakte op dezelfde manier gebeuren, ondanks de variaties in de ondergrond, en zijn zettingsvoegen overbodig.

Omdat houtbouw een lichte constructie is, was extra aandacht nodig om de windlasten op te vangen. Daarom werden ook grondankers voorzien. Die zorgen voor een betere verticale stabiliteit en helpen mee de horizontale windlasten opvangen. De groendaken, de zonnepanelen en de technische ruimte op het dak zorgen, samen met de vloeropbouwen, bovendien voor extra gewicht.

 

Brandveilig

De enige gebouwdelen die niet in hout zijn uitgevoerd, zijn de liftkokers (in beton), de technische lokalen met onder meer de hoog- en laagspanningsborden (in metselwerk) en de verhoogde speelplaats (in staalplaatbeton). Op alle andere plaatsen zijn zowel de kolommen en balken als de muren en vloeren in hout.

Het CLT is op heel veel plaatsen zichtbaar, als architecturaal element. Uiteraard gaat ook de nodige aandacht naar de brandveiligheid. De CLT-wanden en -vloerplaten hebben een brandweerstand van minstens 60 minuten, zonder dat er beschermende coatings nodig zijn. De ontvlambaarheid – vooral van belang op de vluchtwegen – wordt onder controle gehouden deels door een extra voorzetwand, deels door het aanbrengen van een beschermende coating.

 

Trillingen

Door het licht materiaal is houtbouw gevoelig aan trillingen. Die kunnen door machines worden veroorzaakt, maar ook gewoon door voetstappen. Buigzame vloeren uit hout kunnen aanleiding geven tot trillingen, die door mensen als heel vervelend ervaren worden. Doorgaans kan dit worden verholpen door balken hoger te maken en platen dikker. Door de plaat stijver te maken, zorgt men ervoor dat de eigenfrequentie hoger is dan 8 Hz, en dat de vloerverplaatsingen en -snelheden als gevolg van de trillingen beperkt blijven.

 

Grondige voorbereiding - snelle bouwmethode

Houtbouw heeft geen droogtijd nodig, en maakt dus snel(ler) bouwen mogelijk. Daardoor zal dit omvangrijk project in slechts twee jaar tijd worden gerealiseerd. De focus op prefab vroeg wel veel overleg en onderzoek. Als studiebureau stabiliteit werden we nauw betrokken bij de andere bouwpartners (architect, studiebureau technieken en de diverse onderaannemers) om op voorhand clashes in de plannen te detecteren en te zorgen dat sleuven en openingen in de prefabonderdelen in het productieproces accuraat worden uitgevoerd. Daardoor verloopt de montage op de werf heel vlot.

 

Bouwpartners:

  • Heder + BuSO De Tjalk + BuBAO Het Sas (CKSA) – bouwheer
  • Bovenbouw Architectuur – architect
  • Groep Van Roey / Vanhout.Pro – algemene aannemers
  • CLT-S – aannemer houtbouw
  • Engie – aannemer technieken
  • Ingenium – studiebureau technieken
  • Macobo Stabo – studiebureau akoestiek
  • Atelier Ruimtelijk Advies landschapsarchitect
  • Establis – studiebureau stabiliteit